يک دنياى بهتر: این كمپین چگونه آغاز شد؟ ابعاد آن چیست؟ با چه معضلی در سطح جامعه روبرو است؟
هما ارجمند: اولا، این كمپین جدیدی نیست. تا آنجایی كه به من برمیگردد من این كمپین را در سال ۲٠٠۶ با یك طومار الكترونیكی آغاز كردم. سال قبلش دولت لیبرال آقای مارتن بودجه ای اختصاص داده بود تا آكادمیستهای دانشگاهی بروند و تحقیق كنند و ببینند چطور میتوانند مسئله چند همسری را حل كنند. تحقیق گران دانشگاه كوئین هم پس از یكسری مطالعه بقول خودشان به این رسیده بودند كه نباید چند همسری را غیر قانونی كرد. نتیجه تحقیق تازه ارائه شده بود. در همان زمان مسئله چند همسری در جامعه Bountiful ایالت بریتش كلمبیا كمی داغ بود. منتها سیستم قضایی جرائت نداشت به جدال همه جانبه با سران این جامعه مذهبی برود. چرا كه وكلاهای این فرقه مذهبی استدلال میكردند كه این خلاف قانون اساسی كانادا مبنی بر آزادی مذهب است و دولت نمیتواند مانع پراكتیك كردن مذهب از جمله چند همسری بشود. اما این بار دو تن از سران این فرقه بریده شده از فرقه مذهبی مورمونها را پلیس بخاطر چند همسری (یكی از این سران، بلاك مور بیش از ۲٠ زن داشته و میگویند بعضی از زنانش ۱۴ ساله بودند كه به ازدواج او درآمدند) دستگیرد كرد و جرایم جنایی هم به آنان بست. رسانه ها دوباره به سراغ من آمدند و توجه ها به طومار ما جلب شد در عرض چند روز بیش از ۵٠٠ نفر طومار را امضا كردند. روزنامه ونكوور، پراونس با من مصاحبه كرد و بعد از آن هم روزنامه سراسری ناشنال پست و بعد هم تلویزیون سی اچ تی وی و رادیو كالگری. قضایه دوباره داغ شد و كمپین دوباره رو آمد. مجددا توجه فعالین اجتماعی و جنبش زنان متوجه ما شد و سیل ای میلها آغاز شد.
معضل اساسی خود مسئله است. این كه در قرن بیست یكم در دل یكی از مدرنترین كشورهای جهان باید با چنین پدیده درافتاد خود صورت مسئله است. معضل مشخصتر بسیج نیرو و سازمان دادن یك كمپین است كه هم در سطح سیاسی و هم در سطح قانونی مبارزه موازی را به پیش ببرد. فراموش نباید كرد در سطح قانونی این مسئله پیچیدگیهای دارد. چرا كه همیشه با این سوال مواجهه هستیم كه كسانی كه به چند همسری دست زدند افراد عاقل و بالغی بودند كه این چنین رابطه ای را با اختیار كامل پذیرفته اند. آیا شما طرفین این رابطه را خاطی میدانید و میخواهید مورد پیگرد قانونی قرار دهید؟ یك مسئله دیگر این است كه مجددا با پرچم نسبیت فرهنگی و احترام به فرهنگها كسانی در مقابل ما صف آرائی میكنند.
تا جایی كه به بسیج نیرو برمیگردد با این مشكل موجهه ایم كه بخشی از مردم میگویند این مشكل ما نیست كه در بین سكتهای مذهبی و یا اقلیتی از مهاجرین و "مسلمانان" چنین ازدواجهای صورت میگیرد! بخصوص در شرایطی كه بحران اقتصادی موجود كمر كارگران و مردم كم درآمد را خم كرده است. بسیج مردم در مقیاس وسیع حول معضلاتی از این دست كار آسانی نیست. فراموش نباید كرد شكستن دیوار و حصارهایی كه بین مردم در یك كشور پر مهاجر چون كانادا ایجاد كرده اند و دسترسی پیدا كردن به زنان ستم كشیده در جامعه های به اصطلاح اسلامی كار آسانی هم نیست.
يک دنياى بهتر: اسلامیستها و سایر نیروههای مذهبی مدافع چند همسری چه مقابله اى با این كمپین میكنند؟ چه نیروهایی در سطح جامعه هستند؟
هما ارجمند: تا آنجایی كه به جریانات اسلامی میرسد در این رابطه اصلا یكپارچگی در بین شان وجود ندارد. بخشی از آنها، به اصطلاح "میانه روها و طرفداران مدرنیته"، با چند همسری مخالفند و آن بخش از اسلام كه چند همسری را مجاز میشمارد را توجیه میكنند و یا قبول ندارند. مثل شورای زنان مسلمان كانادا و یا كنگره مسلمانان كانادا. یك بخش دیگر میگویند چند همسری مجاز است ولی تحت شرایط بسیار سخت مرد میتواند به آن مبادرت كند، از جمله برخورداری از توان مالی بالا. ولی در عین حال از آنجایی كه در كانادا این عمل غیر قانونی است مسلمانان نباید چند همسر داشته باشند و تاكید دارند كه اصلا با چند همسری در بین مسلمانان كانادا برخورد نداشته اند. دسته دیگر جریانهای بسیار "تندرو" اند كه میگویند مرد مسلمان مجاز است و اگر تصمیم گرفت حق او است كه چند همسر داشته باشد و باكی هم از این ندارند كه بگویند كه عملا در حال انجام دادن چنین كاری هستند. تا آنجایی كه به غیر اسلامیها برمیگردد با مسئله چند همسری تنها در بین فرقه های بسیار كوچك مسیحی مواجهه هستیم. جریانات اصلی مذهبی و كلیسا علی العموم خود را قاطی این مسئله نمیكنند و دو ترند اصلی در این رابطه وجود دارد. بخشا با چند همسری مخالفند و آن را جزئی از پراكتیس مسیحیت نمیدانند ولی در عین حال موضع فعالی نداشته و دیگری غیر قانونی كردن آن را تهاجمی به حقوق مذهبی میداند و از این سر در جبهه مخالف كمپین علیه چند همسری قرار میگیرند. تا آنجایی كه به دولت و سيستم قضائى برمیگردد چند همسری غیر قانونی است ولی این كه آن را ممنوع دانسته و برای مرتكب چند همسری مجازاتی قائل باشند در عمل این طور نیست. جنبش زنان در كانادا و فمینیستها بطور عموم با چند همسری مخالفند ولی در بین آنان نیز دو برخورد وجود دارد. یكی در همان سطح غیر قانونی بودن راضی است و دیگری خواهان ممنوعیت چند همسری و مجازات برای عاملین آن هست. ما بیشترین نیروی خود را در بین اینان پیدا كرده ایم و بخصوص بین زنان مهاجر و به زنانی كه از كشورهای اسلام زده آمده اند و یا در جوامع به اصطلاح اسلامی زندگی میكنند.
يک دنياى بهتر: مسئله غیر قانونی اعلام كردن "چند همسری" نیز با مسئله نوع مجازات برای جرم همراه است؟ چه نوع مجازاتی را باید مد نظر داشت؟
هما ارجمند: به نظر من و كسانی كه جز كمپین ما هستند چند همسری باید ممنوع گشته و مردانی كه چند همسر میگیرند را باید مجازات كرد. در حال حاضر چند همسری در كانادا غیر قانونی بوده است. منتهی هیچ ممنوعیتی وجود نداشته و عملا چه در میان سكتهای مذهبی و چه در میان اسلامیها این نوع ازدواجهای رایج بوده است بنحوی كه حتی همسر دوم و سوم مهاجرین مسلمان را بعنوان تحت تكفل (ایندیپیندت independent ) ویزای مهاجرت میدهند وحتی خدمات اجتماعی به زنان "مرد چند همسر" بنام اعضای وابسته خانواده تعلق میگیرد و دولت عملا جایگاه این زنان را در خانواده بدون تعریف میگذارد.
ما معتقدیم صرف غیر قانونی كردن راه مقابله با این تجاوز آشكار به حقوق زنان نیست. امتیاز قائل شدن برای مردان و مجاز دانستن ازدواج رسمی یك مرد با چند زن، غیر از تحقیر آشكار زنان و زیر سوال بردن برابری زنان نیست. جدا از این كه اساسا چند همسری یك ریشه كاملا مذهبی داشته و برای برتری مرد و نیازهای جنسی او وضع شده است. در عین حال نباید فراموش كرد كه چند همسری در جوامعی جریان دارد كه اساس آن بر سركوبگری و بی حقوقی كامل زنان استوار است. هیچی زنی در یك شرایط نسبتا آزاد تن به چنین خفتی نمیدهد كه بعنوان زن دوم و یا سوم یك مرد شناخته شود. ولی جدا از تقویت جنبش برابری زنان و آگاه كردن وسیع زنان بخصوص در جوامع بسته و مذهبی به حقوق خویش و جذب هر چه بیشتر آنان به جنبش برابری زنان و مبارزه جدی با دست درازی گروههای مذهبی در امور جامعه و دولت و مسئله زنان باید تضمینهای قانونی مقابل چند همسری قرار داد. نمونه Bountiful ایالت بریتش كلمبیا شاید به یك نمونه در كانادا بدل شود چرا كه تا حال موردی نداشته ایم كه مرتكبین به چند همسری تحت قوانین جنایی (criminal law ) مورد پیگرد قرار گرفته و سران سكت مذهبی دستگیر شوند. موفقیت دادگاه برتیش كلمبیا میتواند ضربه بسیار محكمی به گروههای مذهبی و بخصوص مبلغین چند همسری بزند. در ایالت آریزونا، یوتا و تكزاس آمریكا در بین گروه های وابسته به مورمونها چند همسری خیلی متداول بوده ولی تا حال جز در مواردی كه خشنوت به زنان وارد شده و یا دختران زیر سن قانونی به ازدواج مردان چند همسر درآمدند قانون مداخله نداشته است.
ما معتقدیم باید قانون مورد اجرا قرار گرفته و كسانی كه به چند همسری دست میزنند مورد مجازات قرار گیرند. این مجازات میتواند درجات مختلفی داشته باشد. از جمله به رسمیت نشناختن ازدواج، جرایم نقدی گذاشتن تا دستگیری و زندان كردن مردان خاطی. بخصوص مهم است كسانی كه ازدواجهای چند همسری را جاری میكنند و به رسمیت میبخشند مورد پیگیرد قانونی قرار گیرند.
يک دنياى بهتر: برای پیروزی این كمپین چه اقداماتی مد نظر است؟
هما ارجمند: ما یك بار دیگر باید رسانه ها را اشغال كنیم. باید یك كمپین سیاسی را مورد فكوس قرار دهیم و سرمایه های انسانی و شبكه هایی را كه در دوران كمپین علیه دادگهای اسلامی خانوادگی بوجود آورده بودیم را باید زنده كنیم. باید شعارهای بسیار روشن و مطالبات دقیقی را جا بیاندازیم. باید مدام در صحنه بود و كیسها و موارد مشخص را برجسته كرد. باید به جدال مدافعین این نوع ازدواجها رفت و بخصوص جریانات اسلامی را مورد هدف وسیع قرار داد. مردم آنقدر كه از این جریانات و فرهنگ ضد زن و ارتجاعی اینها بیزارند و خطرناكش میدانند فرقه های كوچكی كه در دهات پرت و دامنه كوهها زندگی میكنند را نمیدانند. *
